“Dat is makkelijk wanneer je hoogbegaafd bent, dan hoef je weinig te leren.” “Weer van die ouders die hun kind geweldig vinden.” “Wat een opschepper, je gaat toch niet zeggen dat je hoogbegaafd bent!”

Rondom (hoog)begaafdheid hoor en lees ik regelmatig dit soort oordelen en vooroordelen. Vaak is het vooral onwetendheid, want wat is hoogbegaafdheid nu eigenlijk? Op de eerste plaats is hoogintelligent (alleen een hoog IQ) iets anders dan hoogbegaafd (hoog IQ en een aantal zijnskenmerken).

In mijn werk richt ik me op hoogbegaafde kinderen en volwassenen, juist deze groep zoekt begeleiding omdat ze vast lopen. Dit kan enerzijds zijn omdat ze niet voldoende worden uitgedaagd op school of werk:

Bijv. een jongetje van 5 dat zichzelf heeft leren lezen en thuis boekjes op het niveau van groep 4 leest, maar op school de letters gaat leren lezen waardoor de motivatie snel vermindert en hij gaat onderpresteren.
Of: een volwassen vrouw die geen ruimte voor ontwikkeling heeft in haar baan en daardoor helemaal vastloopt zonder precies te weten wat er nu eigenlijk aan de hand is.

Anderzijds kan deze groep vastlopen omdat ze op een zeer complexe manier denken, de lat hoog leggen of moeite hebben met autoriteit:

Bijv. een meisje van 13 dat zich anders voelt omdat niemand haar intense en complexe manier van denken begrijpt. Hierdoor vindt ze lastig aansluiting bij leeftijdgenoten, maar geven ook volwassenen regelmatig aan dat ze niet zo moeilijk moet denken waardoor ze zich onbegrepen voelt.

Het plaatje van het Delphi-model hierboven, geeft een mooi inzicht in wat hoogbegaafdheid nu eigenlijk inhoudt. Je ziet dat het een samenspel is van diverse kenmerkende aspecten.

Ook Prof. Dr. Tessa Kieboom heeft geschreven over hoogbegaafdheid, waarbij ze het naast een hoge intelligentie ook over kenmerken als creativiteit, leerhonger, de lat hoog leggen, hoog rechtvaardigheidsgevoel, gevoeligheid (grote raakvlakken met hoogsensitiviteit) en een kritische instelling heeft.

Zonder kennis van deze zijnskenmerken is het lastig, zo niet onmogelijk, om hoogbegaafde kinderen en volwassenen op een juiste manier te begeleiden.

Het op een goede manier uitdaging bieden op school (en nee dat is niet nog meer sommetjes van hetzelfde niveau geven of voor alle hb-leerlingen Spaanse les) waardoor leerhonger niet wordt omgezet in verveling en demotivatie is belangrijk. Daarbij is het van groot belang om het kind te zien in zijn andere (vaak creatieve) manier van denken en de grote behoefte aan autonomie en zingeving. Gelukkig zijn er ook hoogbegaafde kinderen die op een passende manier worden begeleid en komt er steeds meer aandacht voor hen. De talenten van deze mensen zijn van groot belang voor de wereld, maar daarnaast is het meest belangrijke dat zij zelf hoogbegaafdheid als lust gaan zien in plaats van als last.

“Ik moet mijn tijd hier nu eenmaal uitzitten tot ik 18 ben, hopelijk kan ik me daarna nuttig gaan voelen en maken zodat mijn leven zin heeft”  is een veelgehoorde uitspraak van hoogbegaafden die in de toekomst hopelijk verleden tijd is.